Ekstaza warta wiele milionów, czyli historia jedynego obrazu El Greco w zbiorach polskich 27.03.2019

Muzeum Diecezjalnym w Siedlcach prezentuje najznamienitsze dzieło sztuki hiszpańskiej w Polsce Ekstaza św. Franciszka pędzla El Greca. Obraz powstały w okresie największego rozkwitu Hiszpanii w tzw. Złotym Wieku, przyciąga turystów, miłośników malarstwa, jak i znawców sztuki. Udostępnione publiczności w 2004 roku dzieło ukazujące Świętego Stygmatyka, przeszło dogłębną konserwację, co pozwala na nowo odkryć walory, niezwykłą kolorystykę i niepowtarzalny talent Mistrza z Toledo.
El Greco (Dominikos Theotokopulos,
j. gr. Δομήνικος Θεοτοκόπουλος)
urodził się na Krecie, kształcił się u wybitnych weneckich
artystów, jak Tycjan czy Tintoretto. Następnie przybył do Rzymu, skąd wyruszył
na półwysep Iberyjski.
Przez resztę życia mieszkał w Toledo, gdzie powstały
wyjątkowe płótna malarza. Większość dzieł dotyczyła tematyki religijnej.
Wówczas w okresie wielkiego rozkwitu kultu religijnego, sumienia ludzkie
kształtowały dzieła mistyków hiszpańskich, jak karmelitanki św. Teresy z Ávili,
karmelity św. Jana od Krzyża czy franciszkanina św. Piotra z Alkantary. Temu z
zachwytem podziwiamy: Chrystusa uzdrawiającego ślepca (1570), Adorację imienia
Jezus (1578-1579), wielekroć malowane Obnażenie z szat zw. popularnie Expolio
(1577-1579) czy umiłowany przez El Greca temat świętego Franciszka, gdzie na
ponad 40 zachowanych przedstawień, jedno znajduje się w Muzeum Diecezjalnym w
Siedlcach. Jego twórczość uzupełniają liczne portrety (Portret Ojca Hortensia,
1608-16014), sceny mitologiczne (Laokoon, 1604-1614) i pejzażowe (Widok i plan
Toledo, 1610). Mimo blisko 400 dzieł, które namalował El Greco, został
całkowicie zapomniany przez świat. Ani syn Jorge Manuel, ani żaden z uczniów
nie był w stanie kontynuować wyjątkowego i specyficznego stylu El Greca.
Dopiero nowe spojrzenie impresjonistów przyczyniło się do ponownego odkrycia
twórczości El Greca. Przykładem może być siedlecki obraz, gdzie oryginalną
sygnaturę Δομήνικος Θεοτοκόπ…… przykryto nieudolnym napisem: „A van Dück”, co
zapewne miało podnieść wartość płótna przy sprzedaży przez warszawskiego
antykwariusza.
Adres muzeum: 08-110 Siedlce, ul. Biskupa I. Świrskiego 56